วันเสาร์ที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2558

จากปกแผ่นเสียงถึงการเรียงร้อยเป็นถ้อยความจิตรกรรม

โดย: สุริยะ ฉายะเจริญ ภาควิชาสื่อดิจิทัล คณะนิเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม
(E-mail: jumpsuri@gmail.com , Facebook: https://www.facebook.com/suriya.chaya)


 
            การหวนหาโลกแห่งอดีตมักเป็นเรื่องปกติของคนที่เข้าสู่ช่วงครึ่งหลังของชีวิต หลายคนไม่เพียงแค่จารึกความหลังไว้ในโลกจินตนาการเท่านั้น แต่ยังกลับไปค้นหาร่องรอยของอดีตผ่านสื่อต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นงานเขียนทางประวัติศาสตร์ งานทัศนศิลป์ วรรณกรรม สถาปัตยกรรม ภาพถ่าย ภาพยนตร์ หรือแม้กระทั่งเสียงเพลง โดยเฉพาะเสียงเพลงในยุคที่ยังถูกเล่นด้วยเครื่องแผ่นเสียงก็ย่อมมีเสียงที่ออกมาจากเครื่องเล่นที่แตกต่างกับเสียงที่ถูกบันทึกด้วยระบบดิจิทัลในแบบปัจจุบัน
            ภาพปกแผ่นเสียงในอดีตไม่เพียงเป็นภาพถ่ายหรือภาพวาดเท่านั้น แต่ความมีเสน่ห์คือการนำเสนอภาพที่ถูกจัดระเบียบภายใต้องค์ประกอบที่มีเอกภาพ เพราะฉะนั้นจึงทำให้ภาพปกแผ่นเสียงในยุคสมัยก่อนมีคุณค่าในด้านการออกแบบที่ร่วมสมัยในยุคสมัยนั้นอยู่ไม่น้อย ภาพปกที่เป็นรูปเหมือนนักร้องย่อมเป็นภาพแทนให้เห็นว่าเพลงในแผ่นเสียงนั้นเป็นเสียงร้องของใคร ที่สำคัญภาพนั้นๆ ถูกถ่ายหรือวาดโดยมีการจัดท่าทางโครงสร้างของใบหน้าของนักร้องที่จัดระบบแสงแบบอุดมคติ
            พิชิต ตั้งเจริญ มีตำแหน่งเป็นผู้ช่วยศาสตราจารย์ทางด้านทัศนศิลป์ที่มีบทบาทในการสอนทางด้านจิตรกรรมที่มหาวิทยาลัยศิลปากรมานาน ซึ่งสำหรับผู้ที่ติดตามจิตรกรรมร่วมสมัยย่อมต้องเคยชื่นชมกับผลงานของเขาไม่มากก็น้อย ภาพจิตรกรรมของเขามีลักษณะที่สงบ สมถะ และนิ่งสงัด และมักนำเสนอภาพจิตรกรรมแบบเกลี่ยเรียบ (liner Style) ที่แสดงปริมาตรของภาพด้วยระบบแสงและเงาที่ละเมียดละไมผ่านทักษะการระบายสีอย่างเป็นระเบียบ ซึ่งในนิทรรศการ "เรื่องราวจากแผ่นเสียงไทย" นี้ พิชิตได้ใช้ความประทับใจที่มีต่อปกแผ่นเสียงที่เขาสะสม โดยเขาชื่นชอบทั้งเสียงเพลงที่อยู่ในนั้นและการออกแบบปกที่มีเสน่ห์และมีกลิ่นอายของงานออกแบบสิ่งพิมพ์ของไทยในช่วงก่อนและหลังพุทธทศวรรษ 2500 ที่มีความโดดเด่นเป็นอย่างมาก
            ผลงานจิตรกรรมชุดนี้พิชิตได้นำแรงบันดาลใจดังกล่าวมาแสดงให้เห็นถึงการถวิลหาสุนทรียะในยุคสมัยก่อนโดยมีภาพลักษณ์ของปกแผ่นเสียงเป็นดุจสะพานที่พาดผ่านกาลเวลา ภาพเหมือนนักร้องในอดีตที่มีชื่อเสียงถูกจัดวางเป็นจุดเด่นของภาพ (เช่น เอื้อ สุนทรสนาน สุรพล สมบัติเจริญ ทูล ทองใจ และสุเทพ วงศ์กำแหง เป็นต้น) โดยมีพื้นหลังเป็นเสมือนภาพระนาบ 2 มิติที่สื่อไปถึงอารมณ์ของบทเพลงของนักร้องคนนั้นๆ พิชิตสื่อภาพแทนของนักร้องด้วยภาพเหมือน (icon) และสื่อไปถึงเพลงของนักร้องนั้นผ่านภาพนามธรรมพื้นหลังที่เป็นพื้นที่จินตนาการที่ไม่แสดงความเหมือนจริง (symbol) ลักษณะโทนสีที่ไม่สดใสแต่กลับงดงามราวภาพฝันที่กำลังเลือนราง ทว่าให้ความรู้สึกที่นุ่มละไมคล้ายกับเสียงเพลงจากแผ่นเสียงลอยละล่องมาตามสายลมเอื่อยๆ
            แม้ว่านิทรรศการนี้จะเป็นนิทรรศการเล็กๆ ของพิชิต ตั้งเจริญ แต่ก็เชื่อได้ว่าในอนาคตผลงานในชุดนี้น่าจะมีจำนวนที่มากขึ้นและถูกนำไปจัดแสดงให้สาธารณชนได้ดูได้ชมกันในวงกว้าง ทั้งนี้ภาพจิตรกรรมของเขายังทำให้หวนไปนึกถึงสมัยที่บ้านยังสวย เมืองยังงาม เพลงยังไพเราะ ซึ่งโลกอดีตอาจเป็นยุคสมัยในอุดมคติเมื่อถูกเปรียบเทียบกับความหลากหลายทางวัฒนธรรมในโลกปัจจุบัน แต่บางครั้งมนุษย์เราก็ต้องการคิดถึงอดีตบ้างเพื่อให้เราได้รู้ว่า เราคือใคร เรามาจากไหน และเราควรทำอะไรบ้างในปัจจุบันเพื่ออนาคตจะเป็นโลกที่สงบสุขและงดงามตามอุดมคติบ้าง (แม้ความเป็นอุดมคติอาจจะไม่ใช่โลกของความเป็นจริงก็ตาม)




 
นิทรรศการจิตรกรรม "เรื่องราวจากแผ่นเสียงไทย" โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์พิชิต ตั้งเจริญ ณ ร้าน Rider Records ถนนราชพฤกษ์ ช่วงตลิ่งชัน ในวันที่ 27 มิถุนายน 2558 เวลา 17.00 น. เป็นต้นไป
 

ไม่มีความคิดเห็น:

แสดงความคิดเห็น