สังเขปศิลปะตะวันตก ศตวรรษที่ 19 : Western art, 19th century

ผู้เรียบเรียง: ดร.สุริยะ ฉายะเจริญ (jumpsuri@gmail.com)

ศตวรรษที่ 19 ถือว่าเป็นช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนแปลงของงานศิลปะตะวันตกหลายประการ

•      ในช่วงเวลา 100 ปีนี้เกิดการเปลี่ยนแปลงปฏิวัติอุตสาหกรรม อันนำไปสู่การเกิดขึ้นของเศรษฐกิจแบบทุนนิยมมีการแข่งขันในด้านของสิ่งประดิษฐ์ อุตสาหกรรม การค้า การคมนาคม วิทยาการ วิทยาศาสตร์ และศิลปะแขนงต่างๆ อย่างต่อเนื่องขึ้นเรื่อยๆ

•      สังคมตะวันตกเกิดการตื่นตัวของกลุ่มชนชั้นกลางมากขึ้น

•      บทบาทและอำนาจของของศาสนาจักรและชนชั้นปกครองเริ่มคลี่คลายลง และส่งผลกระทบต่อศิลปินและนักสร้างสรรค์ลงเรื่อยๆ จนนำไปสู่การที่ศิลปินสร้างสรรค์ผลงานในแบบปัจเจก แนวเรื่องการสร้างสรรค์จึงเป็นเรื่องของชนชั้นสามัญและทางสร้างสรรค์ส่วนตัวมากขึ้นตามลำดับ

•      เกิดผู้อุปถัมภ์ศิลปะใหม่ๆ ขึ้น นายทุน นักสะสม นักการเมือง ฯลฯ

•      รวมไปถึงเกิดพื้นที่ส่งเสริมศิลปะสาธารณะขึ้น เช่น เกิดการวิจารณ์ศิลปะ นักประวัติศาสตร์ศิลป์ เช่น พิพิธภัณฑ์ หอศิลป์ คาเฟ่ บาร์ ฯลฯ

•      ศตวรรษที่ 19 ปารีสถือว่าเป็นศูนย์กลางเมืองหลวงของศิลปะยุโรปเหมือนดังที่ฟลอเรนซ์เคยเป็นในช่วงศตวรรษที่ 15 และโรมในศตวรรษที่ 17 ศิลปินทั่วทุกมุมโลกเดินทางมายังปารีสเพื่อที่จะศึกษากับครูบาอาจารย์ ศิลปิน นักคิด นักเขียน รวมไปถึงการปฏิสัมพันธ์ร่วมเสวนาถกเถียงเรื่องศิลปะตามย่านคาเฟ่ สถานที่สาธารณะ ต่างๆ นานา ทำให้เกิดมโนทัศน์ใหม่ๆ เกี่ยวกับศิลปะที่จะเปิดไปสู่ความเป็นสมัยใหม่

ปัจจัยสำคัญสู่การเปลี่ยนแปลงทางศิลปะ

•      การปฏิวัติอุตสาหกรรม

•      การคมนาคม

•      การเกิดกล้องถ่ายภาพ

•      วิทยาศาสตร์ทางการเห็น

•      ทฤษฎีสี

•      การเข้ามาของภาพพิมพ์ญี่ปุ่น

•      ศิลปะอนารยะชนและอารยธรรมภายนอกเข้าสู่ยุโรป

•      การประดิษฐ์หลอดสี