Kamijn Village: หมู่บ้านขมิ้น: หมู่บ้านสัตว์สันติสุข

โดย: สุริยะ ฉายะเจริญ (jumpsuri@gmail.com)

 

          นิทรรศการ Kamijn Village หรือ หมู่บ้านขมิ้น เป็นนิทรรศการศิลปะที่สร้างสรรค์โดย “ขมิ้น” หรือคุณเพียงขวัญ คำหรุ่น ศิลปินรุ่นใหม่ที่จบการศึกษาจากสาขาภาพพิมพ์และกำลังเรียนปริญญาโทด้านทฤษฎีศิลป์ที่มหาวิทยาลัยศิลปากร ขมิ้นเป็นทั้งศิลปิน นักวาดภาพประกอบ นักออกแบบ และเจ้าของแบรนด์ผลิตภัณฑ์ “Kamijn” ซึ่งนิทรรศการครั้งนี้เป็นนิทรรศการเดี่ยวครั้งที่ 3 ของเธอ (3^rd solo exhibition) อันเป็นการนำเสนอผลงานภาพวาดเกือบ 80 ภาพ ภายใต้โครงการ Kamijn Village: หมู่บ้านขมิ้น ของตัวเธอเอง

สำหรับผมแล้ว ความพิเศษของนิทรรศการศิลปะของขมิ้นครั้งนี้ไม่ได้อยู่แต่เพียงผลงานภาพวาดที่มีลักษณะเป็นภาพประกอบกึ่งการ์ตูนในรูปแบบเฉพาะตัวของขมิ้นเท่านั้นหากแต่ยังอยู่ที่กระบวนการสร้างสรรค์อันเป็นการปฏิสัมพันธ์ระหว่างศิลปินและผู้ร่วมกิจกรรมที่ใช้สื่อสังคมออนไลน์เป็นช่องทางอันสำคัญ

โดยโครงการ Kamijn Village คือ การให้ผู้คนในชุมชนออนไลน์ที่รักสัตว์เลี้ยงของตัวเองร่วมสนุก โดยการส่งภาพสัตว์เลี้ยงที่ตัวเองรักมาให้กับขมิ้นผ่านระบบเครือข่ายสังคมออนไลน์ในรูปแบบต่างๆ (Facebook/ instagram/ twister) ซึ่งขมิ้นในฐานะของศิลปินจะนำภาพลักษณ์ของสัตว์ที่เพื่อนๆ ในชุมชนออนไลน์มาถอดรหัส (Decode) แล้วประกอบสร้างใหม่ (Reconstruction) ในรูปแบบบุคลิกเฉพาะตัวที่ยืนสองขาคล้ายกับการยืนตรงของมนุษย์อันเป็นการเปรียบเปรยเชิงหยอกล้อระหว่างสถานะของสัตว์เลี้ยงกับมนุษย์ ผลงานในชุดดังกล่าวนี้ ขมิ้นใช้เทคนิคการวาดเป็นภาพลายเส้นด้วยปากกาดำและระบายสีน้ำ โดยสมมุติบทบาทของสัตว์เลี้ยงแสนน่ารักนั้นๆ ด้วยอาชีพต่างๆ ทั้งที่มีอยู่ในโลกแห่งความเป็นจริงและในโลกแห่งจินตนาการของตัวเธอเอง สัตว์ทุกตัวที่ขมิ้นสร้างขึ้นจึงโลดแล่นในจินตนาการของเธออย่างไร้ขอบเขต

แต่ขมิ้นก็ไม่ได้เก็บงำความน่ารักและความสุขใจของหมู่บ้านขมิ้นอันเป็นดินแดนจินตนาการอยู่กับตัวเองเท่านั้น หากแต่ยังแบ่งปันจินตนาการ ความน่ารัก และและอุดมคติบางอย่างของเธอให้ออกมาเป็นภาพด้วยการจัดแสดงภาพวาดแบบออนไลน์ผ่านเครือข่ายชุมชนออนไลน์ และติดแฮชแท็กว่า #kamijnvillage เพื่อให้เป็นการรวบรวมผลงานทั้งหมดของโครงการด้วยระบบดิจิทัลและง่ายต่อการที่ผู้ใช้ระบบออนไลน์เข้าถึงได้

          ซึ่งเมื่อผลงานภาพวาดเสร็จเรียบร้อยและโพสต์เผยแพร่ในเครือข่ายชุมชนออนไลน์แล้ว ขมิ้นจะส่งไฟล์ภาพวาดสัตว์เลี้ยงที่ถูกเนรมิตบทบาทใหม่ให้กับเจ้าของผู้ส่งรูปมา โดยเจ้าของที่ได้รับรูปสามารถเก็บรักษาหรือนำไปพิมพ์เพื่อเก็บไว้ได้ (ทั้งนี้ผลงานทุกภาพถือเป็นผลงานสร้างสรรค์ตามลิขสิทธิ์ของขมิ้น ซึ่งสามารถที่จะคัดลอกสำเนาเพื่อเก็บไว้ส่วนบุคคลได้ หากแต่ไม่สามารถนำไปทำการค้าเพื่อหาผลประโยชน์ได้)

ความน่าสนใจของนิทรรศการนี้ ผมจึงถือว่ากระบวนการเชิงปฏิสัมพันธ์ (Relational) ที่ขมิ้นได้ใช้ประโยชน์จากสื่อสังคมออนไลน์ (Social Media) เป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด เพราะระบบการปฏิสัมพันธ์ด้วยเครือข่ายทางสังคมออนไลน์ในโลกปัจจุบันแห่งเทคโนโลยีข้อมูลข่าวสาร (Information Technology) ถือว่าเป็นช่องทางที่มีเสรีภาพในการนำเสนอสาระสำคัญทางความคิดของแต่ละบุคคลได้ออย่างอิสระ ผลงานในโครงการนี้ของขมิ้นจึงเป็นการแสดงเจตนารมณ์ที่มีเป้าหมายในการกระตุ้นจิตสำนึกในเรื่องของสันติสุขในสังคมที่ความแตกต่างไม่จำเป็นต้องแตกแยกเสมอไป

แม้ในมโนทัศน์เชิงอุดมคติของขมิ้นที่สร้างหมู่บ้านแห่งสันติสุขจะเป็นเพียงมโนคติที่ปราศจากกายภาพ หากแต่บทบาทที่เกิดขึ้นจากการประกอบกันของสัญญะ (Sign) ที่หลากหลายอันปรากฏบนภาพวาดสัตว์เลี้ยงที่ยืนสองขากลับทำให้เราสร้างภาพจินตนาการของหมู่บ้านของขมิ้นได้ไม่มากก็น้อย ความแตกต่างหลากหลายของอาชีพและสถานะที่เกิดจากบริบทในภาพตัวละครแต่ละตัวไม่ได้ทำให้เอกภาพ (Unity) ในจินตนาการที่เรามีต่อหมู่บ้านขมิ้นสั่นคลอน เพราะสัญญะของการยิ้มแย้มบนใบหน้าของสัตว์แต่ละตัว ล้วนแสดงออกถึงความสุขสนุกสนานที่พวกเขาและเธอได้โลดแล่นอย่างอิสรเสรีบนโลกแห่งมโนคติ

ในขณะที่กระบวนการแบ่งปันภาพ (Sharing) สัตว์เลี้ยงที่ถูกสวมบทบาทโดยขมิ้นแล้ว และการที่ภาพเหล่านั้นสามารถผลิตซ้ำ (Reproduction) ที่ข้ามสื่อจากจิตรกรรมไปสู่ภาพดิจิทัลและพิมพ์ลงบนกระดาษเป็นภาพพิมพ์ของภาพสัตว์ที่เจ้าของจะสามารถพึงกระทำได้ เพราะนั่นคือการปฏิสัมพันธ์เชิงมิตรภาพในบริบทของสื่อสังคมออนไลน์ที่ขมิ้นมีต่อผู้เข้าร่วมโครงการครั้งนี้ ซึ่งประเด็นของการแบ่งปันภาพและการผลิตซ้ำย่อมทำให้เห็นถึงกระบวนทัศน์ (Paradigm) ของขมิ้นที่ไม่ได้ยึดถือในความเป็นต้นแบบ (Originality) เป็นเรื่องสำคัญมากกว่าความคิด (Conceptual) และปฏิสัมพันธ์ที่เกิดขึ้น ทั้งนี้ด้วยสังคมปัจจุบันที่การผลิตซ้ำของสื่อต่างๆ ล้วนข้ามกรอบของห้วงเวลาด้วยระบบออนไลน์ ก็ย่อมทำให้การให้คุณค่าเชิงต้นแบบที่เป็นแก่นแท้นั้นได้ปลาสนาการลงเสีย ซึ่งการไม่ตั้งคำถามกับความเป็นต้นแบบทางศิลปะนั้น ย่อมถือได้ว่าเป็นความท้าทายจริยธรรมด้านการลอกเลียนแบบได้เช่นเดียวกัน แต่ในเมื่อความสำคัญของนักสร้างสรรค์นั้นหาใช่แค่ทักษะฝีมือเท่านั้น หากแต่ต้องมีความคิดสร้างสรรค์และจิตใจแห่งการสร้างสรรค์ที่หาความเป็นไปได้ใหม่ๆ เสมอๆ เพราะฉะนั้น หากใครที่จะเลียนแบบด้วยการลอกเลียนเพื่อประโยชน์ส่วนตัวแล้วก็ย่อมทำได้แค่เปลือกนอกหาใช่เข้าใจแก่นแท้ของการสร้างสรรค์นั้นไม่

ทั้งหมดนี้คงเป็นเพียงการวิจารณ์เพียงเบื้องต้นจากการตีความของผมที่มีต่อผลงานและกระบวนการทั้งหมดในนิทรรศการครั้งนี้เท่านั้น หากท่านที่สนใจก็จำเป็นอย่างมากที่ต้องไปชื่นชมด้วยตาของตนเอง ซึ่งนิทรรศการครั้งนี้ แม้ด้วยขนาดพื้นที่ของการจัดแสดงที่ที่ไม่ใหญ่มากนักก็ตาม แต่ความสำคัญที่มากกว่ากายภาพของนิทรรศการ คือ ความคิดสร้างสรรค์ของศิลปินที่ตั้งใจหาความเป็นไปได้ใหม่ๆ ของกระบวนการนำเสนอ ซึ่งนั่นคือแก่นที่สำคัญที่สุด ที่ศิลปินรุ่นใหม่ในปัจจุบันควรสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ ที่นอกกรอบจากสิ่งที่เราคุ้นชิ้นกันในวงการศิลปะ และผมว่านิทรรศการของขมิ้นกับโครงการของเธอในครั้งนี้เป็นตัวอย่างที่น่าสนใจทีเดียวเลยครับ

..........

ผู้สนใจสามารถชมผมงานได้ในนิทรรศการ Kamijn Village: หมู่บ้านขมิ้น ( #kamijnvillage )

โดย “ขมิ้น” (เพียงขวัญ คำหรุ่น) จัดแสดงวันที่ 18 - 2 กันยายน 2561 ณ 10ml. Gallery กรุงเทพฯ

หรือติดตามผลงานของขมิ้นได้ใน IG: p_kamijn หรือใน Facebook : https://web.facebook.com/p.kamijn